Persoon/659

Geboren te Male Svatonice, Hradec Králové, in het toen nog Oostenrijkse Bohemen. Karel Čapek was een Tsjechisch schrijver. Zoon van een arts. Studeerde filosofie aan de Karelsuniversiteit van Praag, in Berlijn en Parijs en was zijn hele leven nauw bevriend met de eerste president van Tsjechoslowakije, Thomas Masaryk. Was een veelzijdig man, theaterdirecteur, toneelschrijver, essayist, dichter, journalist, schrijver van romans, reisverhalen en korte verhalen. Hij wordt gezien als een van de belangrijkste Tsjechische schrijvers. Hij schreef enkele werken samen met zijn broer Josef.

Zijn bekendste werken kunnen als sciencefiction geclassificeerd worden, geheel in de lijn van Britse auteurs als Aldous Huxley en George Orwell. Hij is de eerste die het woord robot (Robotiti in het Tsjechisch) gebruikte in een toneelstuk, R.U.R. (Rossums Universele Robots) wat letterlijk vertaald, werken of zwoegen, betekent. In een ingezonden brief in Lidové Noviny (een Tsjechisch dagblad, waarvan hij enige tijd redacteur was) in 1933 vertelt Karel Čapek dat het woord door zijn broer Josef is verzonnen. Verder schreef hij Krakatit (1924) over de ontdekking van een explosief van ongekende vernietigingskracht door 'atoomontploffingen'. (Het boek werd geschreven in een periode waarin veel wetenschappelijk onderzoek gedaan werd naar radioactiviteit en naar atoomkernen. Het principe van kernsplijting werd pas in 1938 ontdekt).

Daarnaast schreef hij ook talloze krantenartikelen, theaterstukken, kinderboeken, detectives, reisverslagen en zelfs een boek over tuinieren. Čapek maakte gebruik van talloze schrijfstijlen en genres, vaak ook binnen een werk. Veel van zijn werk is geschreven met een spitsvondig gevoel voor humor.

In 1932 werd een bundeling van zijn reisverslagen uit Nederland uitgegeven onder de naam Obrázky z Holandska (in het Nederlands uitgegeven onder de titel Over Holland).

De broers Čapek vormden de spil van het intellectuele leven in het Tsjecho-Slowakije tussen de twee wereldoorlogen. Ze verenigden linkse avantgarde-kunstenaars met conservatievere intellectuelen. Karel genoot ook de warme sympathie van de charismatische president van de Eerste Tsjecho-Slowaakse Republiek (1918-1938), Tomás Masaryk (1850-1937). Masaryk vroeg hem zijn levensverhaal op te tekenen in Hovory s Masarykem (1928, Gesprekken met Masaryk).

In de jaren 1930 ageerde Čapek in zijn werk steeds meer tegen het opkomende nazisme, fascisme en communisme. In deze periode schreef hij een aantal toneelstukken en romans met een sterk politieke lading. Válka s mloky (1936, Oorlog met de salamanders) is daarvan het beste voorbeeld. Toen met het Akkoord van München in september 1938 duidelijk werd dat de West-Europese landen Tsjecho-Slowakije niet zouden bijstaan tegen de nationaalsocialistische dreiging, stortte zijn wereld in.

Overleden aan een longontsteking te Praag.