Geboren in Seaton, Delaval, Northumberland. Studeerde op het St. John's College in Cambridge. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij als vrijwilliger in dienst van de Royal Navy. Op aandringen van zijn vader was hij gedurende zeven jaar werkzaam als priester bij de Church of England. Werd later journalist en theatercriticus. In 1952 trouwde Gardner met Margaret Mercer. Het echtpaar kreeg twee kinderen, Simon en Alexis. Gardner had ook nog een dochter, Miranda, het resultaat van een lange affaire met Susan Wright, voormalig PA aan Peter Sellers. Debuteerde in 1964 met The Liquidator. In navolging van Ian Fleming schreef hij tussen 1981 en 1996 zestien James Bond romans. De boeken waren een commercieel succes, maar Gardner had hierover ambivalente gevoelens omdat hij het karakter van James Bond niet had gecreëerd. In 1996 stopte Gardner met schrijven van de 007-boeken, waarna uitgever Glidrose Publications Raymond Benson koos om het werk van Ian Fleming voort te zetten. In 1995 stopte Gardner voor een aantal jaren met schrijven vanwege een ernstige ziekte. Hhij werd gediagnosticeerd met kanker; in de eerste plaats voor de prostaat en vervolgens, zes jaar later, van de slokdarm. Door de medische behandeling in de VS raakte hij haast failliet. Na zijn herstel kwam er in 2001 weer een roman van zijn hand, 'Day of Absolution', die goed ontvangen werd door de critici. In totaal schreef hij 43 boeken. Gardner woonde in Engeland, vervolgens in Ierland, negen jaar in de Verenigde Staten om in 1997 weer terug te keren naar Engeland. Kort na zijn terugkeer, in februari 1997, overleed Margaret onverwacht overleden. Hij woonde tot aan zijn dood in Hampshire en had twee zonen en een dochter. Hij stortte in tijdens het winkelen in Basingstoke. Hij werd later met spoed naar het ziekenhuis gebracht, waar hij stierf aan de gevolgen van hartfalen.