Geboren te Sulechów, Woiwodschap Lubusz, Zielona Góra. Olga Nawoja Tokarczuk is een Poolse feministische schrijfster, activist en publieke intellectueel. Ze is een van de meest geprezen en succesvolle auteurs van haar generatie in Polen. Ze is de dochter van twee leraren, Wanda Słabowska en Józef Tokarczuk, en heeft een zus. Haar ouders werden na de Tweede Wereldoorlog gevestigd vanuit voormalige Poolse oostelijke regio's. Een van haar grootmoeders was van Oekraïense afkomst. Het gezin woonde op het platteland in Klenica, ongeveer 18 km verwijderd van Zielona Góra, waar haar ouders lesgaven aan de Volksuniversiteit en haar vader ook een schoolbibliotheek runde waarin ze haar liefde voor literatuur vond. Haar vader was lid van de Poolse Verenigde Arbeiderspartij. Als kind hield Tokarczuk onder meer van Henryk Sienkiewicz 's populaire roman In Desert and Wilderness en sprookjes.  Haar familie verhuisde later naar het zuidoosten naar Kietrz in Opolisch Silezië, waar ze afstudeerde aan de CK Norwid middelbare school.  In 1979 debuteerde ze met twee korte verhalen in proza, gepubliceerd in het jeugdscoutingtijdschrift Na Przełaj (nr. 39, onder het pseudoniem Natasza Borodin). Tokarczuk ging in 1980 klinische psychologie studeren aan de Universiteit van Warschau, en tijdens haar studie deed ze vrijwilligerswerk in een asiel voor adolescenten met gedragsproblemen. Ze haalde haar diploma in 1985 en opende een praktijk in Wrocław en daarna Wałbrzych.

Haar eerste dichtbundel verscheen in 1989 en haar eerste roman in 1993 (beide niet in het Nederlands vertaald). Literair succes kwam na het verschijnen van de romans Oer en andere tijden, in 1996, en Huis voor de dag, huis voor de nacht, in 1998. Sinds 1998 woont ze in de kleine stad Nowa Ruda, waar ze sinds 2015 een jaarlijks literair festival organiseert, Festiwal Góry Literatury. In 2018 brak ze internationaal door na het winnen van de International Booker Prize voor Flights, de Engelse vertaling van haar boek Bieguni uit 2007, dat in het Nederlands is vertaald als De rustelozen.

Haar werk en persoon worden door sommige Poolse nationalisten, onder wie Waldemar Bonkowski van de PiS, als on-Pools gezien. Tokarczuk is een zelfverklaard patriot en verwerpt de aanvallen als xenofobisch en racistisch.

In 2017 is haar roman Jaag je ploeg over de botten van de doden verfilmd door Agnieszka Holland als Pokot (internationale titel: Spoor).

Ze ontving meer dan eens de Nike, de belangrijkste literaire prijs van Polen en won de Man Booker International Prize. Op 10 oktober 2019 werd bekendgemaakt dat aan haar de Nobelprijs voor Literatuur werd toegekend voor het jaar 2018 (het jaar dat de Nobelprijs wegens enkele schandalen niet was uitgereikt). In 2020 ontving ze de titel van ereburger van Warschau als erkenning voor haar literaire prestaties.