Ik las Artefact van Arie van Doorn. Een paar maanden geleden heb ik een recensie geschreven over zijn boek Federatie, het 5de in de reeks rond Homo Transversalis. Artefact speelt zich echter niet af in dat universum maar is een op zichzelf staand boek.
Boltar Horvat was er helemaal klaar voor. Vanavond zouden de maandenlange voorbereidingen zich gaan uitbetalen en hem zoals dat zo mooi heette 'financieel onafhankelijk maken'. Horvat had dat altijd een wat onderkoelde term gevonden. Financieel onafhankelijk; misprijzend vertrok hij zijn gezicht. Schathemeltje rijk zou hij worden, daar bestond geen enkele twijfel over …
Zo begint dit boek. Het is een schelmenroman geworden, space opera. Hoofdpersoon is dus Boltar Horvat, een nogal dubieus type dat hoopt om ooit eens een 'klus' te klaren waardoor hij voor de rest van zijn leven rustig kan gaan rentenieren. Maar die klus loopt verkeerd af en door een gelukkig (?) toeval komt hij zo in contact met een biotron, een kunstmatige intelligentie die in een schip resideert dat tussen parallelle realiteiten reist. Die stelt hem een deal voor om op te treden als zijn 'executeur', zijn vertegenwoordiger in de verschillende pararealiteiten (een term die ik nergens kon terugvinden en die dus waarschijnlijk voor het boek is bedacht; duidt een bepaalde parallelle realiteit aan). Als executeur heeft hij de taak om in die pararealiteiten te zoeken naar het artefact waaraan de titel van het boek wordt ontleend.
Het boek is zodanig opgebouwd dat we in korte hoofdstukken de opeenvolgende pogingen van Boltar om het artefact te bemachtigen kunnen lezen, afgewisseld met stukken waarin we langzaam de oorsprong van zowel de biotron als het artefact ontdekken. Uiteindelijk wordt het artefact gevonden/bemachtigd en begint een nieuwe fase in het verhaal.
En hier gaat de auteur volgens mij een beetje de mist in. Om de verschillende draden in het verhaal af te ronden werkt hij volgens mij te snel naar een einde toe, om in dit boek alles te verklaren en een afgerond geheel van te maken. De zoektocht naar het artefact duurt 15 hoofdstukken (meer dan driekwart van het boek) en dan begint een - naar mijn gevoel - even belangrijke fase die dan in 3 hoofdstukken wordt afgehandeld. Nochtans zat daar meer potentieel in en ik had deze fase ook breder uitgewerkt gezien in meer hoofdstukken.
Er is aan het einde een lichte hint dat er een mogelijk vervolg in zit en ook daarom vind ik het spijtig dat de auteur niet direct gekozen heeft om de verhaallijn vanaf het 15de hoofdstuk uit te werken in een tweede deel.
De personages hebben alleszins genoeg potentieel en de setting van verschillende parallelle realiteiten biedt genoeg mogelijkheden om op zichzelf staande 'vervolgen' te schrijven; een reeks zoals Fafhrd and the Gray Mouser (Fritz Leiber) of Magnus Ridolph (Jack Vance) is wel mogelijk, denk ik.
De auteur heeft genoeg aandacht voor details zodat in het grootste deel van het boek de actie realistisch is en de tijd die het hoofdpersonage nodig heeft om afstanden af te leggen of de plaatselijke cultuur van een specifieke realiteit te leren kennen is goed ingeschat. Het draagt alleszins bij aan de geloofwaardigheid van het verhaal.
Een minpuntje, dat ook in vorige boeken te vinden was, is de slechte bladspiegel die het boek - zoals door andere lezers is opgemerkt bij de andere boeken van deze auteur - vaak moeilijker leesbaar maakt voor sommigen. Daar is dus nog veel verbetering mogelijk.
En een kritischer redactie had dit boek wel beter gemaakt, denk ik. Hopelijk komt die er voor mogelijke volgende delen ?
Ik heb me alleszins niet verveeld met dit boek, alhoewel het een ander subgenre SF is dan Federatie. Ik heb echter wel het gevoel dat er bij dit boek wat haast is gemaakt om het te kunnen uitgeven, en dat is volgens mij ten koste gegaan van de kwaliteit. Dat is spijtig.