Gebonden in duister is het eerste deel van de Lilith-trilogie, geschreven door Kim ten Tusscher. Het verhaal begint midden in de actie: Lilith ligt met gebonden handen en voeten in een huifkar en wordt al bonkend naar Merzia vervoerd, waar zij in de kerkers belandt en flink wordt gegeseld.
De reden hiervoor is de getuigenis van haar twee gevangennemers, vader en zoon, die door haar zouden zijn benadeeld. De enige die medelijden met Lilith toont is Ghalatea, die Liliths wonden verzorgt en die een vertrouwensband met haar opbouwt.
Verhaal en stijl
In overzichtelijke hoofdstukken volgen we verder het wel en wee van Lilith in het kasteel van koning Yvar, waar ze moet werken om haar schuld in te lossen. Langzaam maar zeker komt de koning via Ghalatea te weten dat Lilith een drakenwisselaar is en door een machtige magiër tot wapen is omgevormd. Diezelfde magiër probeert op dat moment Merzia gewelddadig te bekeren tot zijn geloof. Koning Yvar hoopt met Lilith aan zijn kant Merzia veilig te houden. Hierop wordt zij uit haar dwangarbeid ontslagen en moet ze samenwerken met hofmagiër Fehrdessar om Merzia te verdedigen. In een confrontatie met haar oude meester blijkt dat ze nog niet bestand is tegen zijn invloed. Gaandeweg ontdekt Lilith dat ze steeds de verkeerde mensen heeft vertrouwd. Ze vlucht om dan in de handen van een derde vijand te vallen.
Ten Tusscher heeft een prettige, toegankelijke schrijfstijl en haar verhaal houdt vaart, ondanks de vele perspectieven, personages en intriges. De grotere, achterliggende verhaalwereld is invoelbaar en komt doordacht over, wat hem uniek maakt en waarin vele verhalen gesitueerd kunnen worden.
Transformaties
Kim ten Tusscher heeft iets met transformaties, zowel in haar boeken als in zichzelf, zo is op haar website te lezen. Haar schrijfcarrière begon aarzelend in 2006 om in de loop van de tijd te transformeren tot een fulltime schrijverschap. De Lilith-boeken schreef ze in de periode 2010 - 2012 en hiermee verwierf ze bekendheid en fans. Een omslagpunt in haar carrière. Een tweede element dat vaker terugkomt in haar boeken is religie en de impact die een geloofsovertuiging op het handelen van haar personages heeft.
Transformaties en religie zijn interessante ingrediënten voor verhalen vol diepgang en voer voor gedachten. Toch wil dat in Gebonden in duister net niet helemaal op zijn plek vallen.
Hoofdpersonages
Lilith is duidelijk de heldin van het boek, om haar transformatie(s) gaat het, maar tegelijkertijd is ze ietwat flets en soms zelfs ronduit karakterloos. Ze lijkt geen eigen wil te
hebben en in haar slachtofferrol te zwelgen. Natuurlijk is het niet niets om als wapen ingezet te zijn geweest en duizenden doden op je geweten te hebben en toch willen deze gegevens Lilith maar niet boeiend maken.
Dat komt waarschijnlijk omdat Lilith geen rechtstreekse herinnering heeft aan haar daden. Ze weet alleen dat ze is mishandeld door haar meester en heeft een duidelijk Stockholm-syndroom, maar dat rechtvaardigt niet haar zelfverminking die Ten Tusscher herhaaldelijk en gedetailleerd beschrijft. Dit zou sympathie voor Lilith moeten oproepen, maar dat doet het niet. Sterker nog, het zorgt voor irritatie.
Haar vriendin Ghalatea heeft ook trauma’s in haar leven meegemaakt (een religieus ritueel waarbij haar gezicht ernstig is verminkt), maar zij gedraagt zich een stuk waardiger en zelfbewuster. Daardoor krijgt ze meteen meer diepgang dan Lilith. Ghalatea neemt zelfs de tijd om haar houding ten opzichte van haar vriendin te bepalen als ze van de duizenden doden hoort. Uiteindelijk kiest zij ervoor Lilith in haar hart te sluiten en een goede vriendin voor haar te zijn. De ontwikkeling naar deze conclusie toe had best wat zichtbaarder mogen zijn in de vertelling, want dat is wat een personage boeiend maakt.
Geloofwaardigheid
Waar Ghalatea een logische stap terug doet, is de wisselende houding van andere personages minder geloofwaardig. Gedurende het verhaal is bijvoorbeeld koning Yvar een stugge en strenge figuur, op het clichématige af, tot hij ergens tegen het einde van het boek ineens op Liliths hand is en over rechtvaardigheidsgevoel schijnt te beschikken. Er is onvoldoende naar deze omslag toegewerkt, dus zit de lezer met een gat in Yvars ontwikkeling. Hetzelfde geldt voor Ferhdessar die van een snode-plannenmaker ineens transformeert in een bondgenoot. Verdacht, denkt een doorgewinterde lezer meteen. Het is net alsof Ten Tusscher halverwege het verhaal haar mannelijke personages te eendimensionaal vond en daar toen iets aan wilde veranderen. Een nobel streven dat misschien iets meer in het verhaal verankerd had kunnen worden.
Conclusie
Door deze onvolkomenheden wankelt de vertelling op enkele punten, maar Liliths geschiedenis en ontwikkeling zijn verder onderhoudend genoeg en maken nieuwsgierig naar de twee andere delen, waarvan dit deel één duidelijk een opmaat is.
Deze recensie verscheen eerder op Fantasize.nl.