Jan de Hartog

Geboren in Haarlem. Was een Nederlandse schrijver van romans, toneelstukken en filmscenario's die in de eerste plaats naam heeft gemaakt met romans over de scheepvaart. De ouders van Jan de Hartog leerden elkaar kennen in 1903. Zij scheelden 13 jaar. Hij was dominee, in het kleine dorp Ommeren in de Betuwe. In 1906 trouwen zij, in Zweibrücken, Duitsland. Jan de Hartog woondezijn eerste vier jaren in Haarlem. Het gezin De Hartog telde twee zoons, waarvan Jan de jongste was en Frans (Franz) de oudste. Het gezin maakte deel uit van de maatschappelijke bovenlaag en leefde in betrekkelijke welvaart. Jaarlijks gingen zij met hun halve huisraad per raderboot voor een vakantie van zes weken naar Königswinter, aan de Rijn in Duitsland. Als tienjarige jongen werd De Hartogs moeder ziek: tuberculose. Zij werd meer dan een jaar lang opgenomen in een sanatorium. Vader kon de kinderen niet verzorgen, dus die werden ondergebracht. Frans kwam bij een lerarengezin, Jan bij de weduwe Bout in Huizen, samen met twee wezen. De vloot van het vissersdorp fascineerde hem, en op een dag werd hem door een visser gevraagd of hij mee wou varen. Dat wilde Jan wel. Zijn ervaringen heeft hij in 1967 opgeschreven als Herinneringen van een bramzijgertje. Scheepvaart werd een levenslange fascinatie. Herhaaldelijk ging De Hartog uit varen, of hij mocht of niet. Als vijftienjarige mocht hij mee op het koopvaardijschip van de Stoomvaart-Maatschappij “Oostzee”. De ervaringen die hij op zee op deed brachten hem herinneringen die als materiaal dienen voor de verhalen die hij zijn leven lang zou blijven optekenen. Als zestienjarige behaalde hij zijn MULO-B diploma (behaald middels een stoomcursus bij het instituut Lier) en vervolgens monsterde hij als lichtmatroos aan bij Hospitaal-kerkschip De Hoop. Vanwege het kerkelijke karakter van dit schip kwam hij daar wellicht terecht met hulp van zijn familie. Nog steeds geobsedeerd door zee en scheepvaart kwam De Hartog hierna in dienst bij de havenpolitie van Amsterdam, waar hij tot 1932 bleef werken. Naar eigen zeggen hield hij zich daar hoofdzakelijk bezig met koper poetsen, thee zetten en 's nachts wakker blijven. Tegelijkertijd volgde hij het avondgymnasium, dat hij ook wist te voltooien. Tijdens de nachtwachten op het IJ begon hij met schrijven over zijn belevenissen: De geheimen van het IJ, als feuilleton geplaatst door het Algemeen Handelsblad. Leidde een avontuurlijk en zwervend bestaan. In 1986 vestigden De Hartog en zijn vrouw zich in Somerset, Engeland. Hij ontwikkelde een interesse in de geschiedenis van het Romeinse rijk en in de wichelroede (zie o.a. zijn roman De Centurio). Ofschoon inmiddels op gevorderde leeftijd, bleef De Hartog gevoelig voor vrouwelijk schoon, en hij beleefde twee affaires met aanmerkelijk jongere vrouwen, tot ontsteltenis van Marjorie. Vanwege ruzie met familie verhuisden zij weer naar België, en daarna in 1994 weer terug naar Houston. Sinds 1995 liep zijn gezondheid hard achteruit, en in 2002 overleed hij in een ziekenhuis in Houston, Verenigde Staten.