Geboren te Los Angeles, Californië. Laurence van Cott Niven is een Amerikaanse sciencefiction- en fantasyschrijver. Hij is een achterkleinzoon van Edward L. Doheny, een oliemagnaat die in 1892 de eerste succesvolle put in het Los Angeles City Oil Field boorde en vervolgens ook betrokken was bij het Teapot Dome-schandaal. Niven's bekendste werk is Ringwereld (1970), waarmee hij de Hugo, Nebula en Locus Awards won. Studeerde wiskunde aan de Washburn Universiteit in Kansas tot 1962. Hij voltooide ook een jaar afstudeerwerk in wiskunde aan de Universiteit van Californië, Los Angeles.
Niven heeft vanaf 1964, toen hij debuteerde met het verhaal The Coldest Place, vele SF-romans en korte verhalen geschreven. Met Neutron Star (1967), Inconstant Moon (1972) en The Hole Man (1975) won hij de Hugo voor het beste korte verhaal en met The Borderland of Sol in 1976 de Hugo voor beste novelette. The Integral Trees bracht Niven zijn tweede Locus voor beste SF roman.
Hij schreef ook screenplays voor verschillende SF televisie series, zoals: Star Trek, Land of the Lost en The Outer Limits. Veel verhalen van Niven spelen in zijn Bekende Ruimte (Known Space) universum, waarin de mensheid de zonnestelsels in een straal van ongeveer 60 lichtjaar rondom onze zon deelt met een tiental buitenaardse soorten. Ook de Ringwereld-trilogie speelt zich af in dit universum.
Zijn werk is voornamelijk harde sciencefiction , waarbij hij gebruik maakt van grote wetenschappelijke concepten en theoretische natuurkunde. Het bevat ook vaak elementen van detectivefictie en avonturenverhalen.
Niven was adviseur van Ronald Reagan bij de totstandkoming van het antiraketbeleid van het Strategic Defense Initiative, als onderdeel van de Citizens' Advisory Council on National Space Policy - zoals beschreven in de BBC- documentaire Pandora's Box van Adam Curtis. In 2007 begon Niven, in samenwerking met een denktank van sciencefictionschrijvers bekend als SIGMA, opgericht en geleid door Arlan Andrews, het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Veiligheid te adviseren over toekomstige trends die van invloed zijn op het terreurbeleid en andere onderwerpen. Een van die onderwerpen was het verlagen van de kosten voor ziekenhuizen, waarvoor Niven de oplossing aanbood om geruchten in Latino-gemeenschappen te verspreiden dat organen illegaal in ziekenhuizen werden geoogst.
Hij trouwde op 6 september 1969 met Marilyn Joyce "Fuzzy Pink" Wisowaty, zelf een bekende sciencefiction- en Regency-literatuurfan.
Co-auteurs: Steven Barnes; Jerry Pournelle