Jan Terlouw

Geboren te Kamperveen, Overijssel. Jan Cornelis Terlouw is een Nederlands schrijver, natuurkundige en voormalig politicus voor D66. Jan Terlouw werd geboren als het tweede kind van ds. Jan Cornelis Terlouw sr. (1904-1987) en Grietje (Gré) Terlouw-Stein (1909-1998); hij werd vernoemd naar zowel zijn vader als zijn grootvader Jan Cornelis Terlouw (1845-1925). Zijn zus was anderhalf jaar ouder. Hierna werden er in het gezin Terlouw nog drie kinderen geboren, onder wie een tweeling. De familie verhuisde na Jans geboorte een aantal keer kort na elkaar. Terlouw groeide op in de Veluwse dorpen Garderen en Wezep, waar zijn vader Gereformeerde Bonds-predikant was. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleef het gezin Terlouw in Wezep, een periode die een grote invloed op Jan Terlouws persoonlijke ontwikkeling had. Jan Terlouw maakte van zeer nabij de deportatie van een joodse klasgenoot mee en enkele bombardementen. Duitse legerofficieren hadden vanaf 1941 inkwartiering in het huis van de Terlouws. Tijdens de hongerwinter hielp hij langskomende trekkers. Jan Terlouw had tijdens de oorlog noodgedwongen moeten stoppen met het volgen van onderwijs, en hervatte dit direct na de bevrijding. Hij ging naar de hbs aan het Christelijk Lyceum in Zwolle en vanaf 1946 aan het latere Marnix College in Ede, nadat hij met zijn familie naar Otterlo was verhuisd. Terlouw behaalde in 1948 op 16-jarige leeftijd zijn hbs-diploma. Na de middelbare school studeerde Jan Terlouw wis- en natuurkunde in Utrecht en deed vervolgens 13 jaar onderzoek in de natuurkunde in Nederland, de Verenigde Staten en Zweden. Daarna ging hij in de politiek. In 1971 kwam hij voor D’66 in de Tweede Kamer. Twee jaar later werd hij voorzitter van de Tweede Kamerfractie. Onder zijn leiding kwam D’66 uit een diep dal, en behaalde het in 1981 een grote verkiezingsoverwinning. Waarschijnlijk hebben zijn jeugdboeken bijgedragen aan de populariteit onder jongeren van D’66. Hij werd minister van Economische Zaken in het tweede en derde kabinet-Van Agt. Na de verkiezingsnederlaag van D’66 in 1982 verliet hij de politiek en ging in Parijs als secretaris-generaal van de Conferentie van Europese transportministers werken. In 1991 werd hij Commissaris van de Koningin in Gelderland. Eind 1996 ging hij met pensioen, maar in 1999 kwam hij in de Eerste Kamer. Jan Terlouw is getrouwd met Alexandra van Hulst, die ook verhalen schrijft en heeft 4 kinderen. Jan Terlouw vertelde iedere dag aan zijn kinderen een zelfverzonnen verhaal. Hij wist door hun reacties te peilen of de verhalen spannend genoeg waren of juist te spannend en wanneer de aandacht vastgehouden werd. Ook waren er verhalen waarnaar zijn kinderen de volgende dag terugvroegen en deze werden onderdeel van een reeks. Op aandringen van zijn vrouw Alexandra van Hulst ging Jan Terlouw zijn zelfverzonnen verhalen publiceren. De eerste verhalenreeks die hij opschreef was De avonturen van Oom Willibrord, waarna zijn echtgenote deze verhalen opstuurde naar uitgever Van Holkema & Warendorf. Kinderboekenschrijver Paul Biegel werkte hier als adviseur en was enthousiast over de verhalen. Biegel gaf alleen aan dat een jeugdroman geschikter was als debuut dan een verhalenbundel. Terlouw was juist terug van een wetenschappelijk congres in Novosibirsk in Rusland en schreef Pjotr: vrijwillig verbannen naar Siberië, over een Russisch jongetje dat op zoek naar zijn vader door een groot deel van Siberië reist. Dit was tevens het eerste boek van Terlouw dat werd uitgegeven. Het kwam uit in 1970. Terlouws boek Koning van Katoren werd door Paul Biegel en Van Holkema & Warendorf als te politiek gezien. Hierop bood Terlouw het boek aan de uitgever Lemniscaat aan, die het in 1971 uitgaf. Ook de volgende boeken van Terlouw werden bij deze uitgeverij uitgegeven. Oorlogswinter, dat in 1972 uitkwam, is gebaseerd op de eigen ervaringen van Jan Terlouw tijdens de Tweede Wereldoorlog en wordt gezien als zijn bekendste werk. Zowel Koning van Katoren als Oorlogswinter werden bekroond met een Gouden Griffel. Terlouw schreef Oosterschelde; Windkracht 10 om alle voor- en tegenargumenten tijdens de discussie over het openhouden van de Oosterschelde uit te leggen. Gevangenis met een open deur kwam uit in 1986. Dit boek schreef Terlouw nadat een van zijn dochters benaderd was door een sekte. Terlouws politieke interesse schijnt door in zijn boeken. Zij stellen vaak eigentijdse problemen aan de orde, zoals het milieu, de politiek of de geschiedenis. Ook dringt in de boeken vaak de boodschap van de democratie, het vrije woord, het liberalisme en anti-extremisme door. Hij laat zien dat aan deze onderwerpen meer kanten zitten, dat je problemen van alle kanten moet bekijken voor je een beslissing neemt. Zijn hoofdpersonen zijn inventieve jongeren, die op een originele manier met die problemen omgaan. De jongeren leren veelal de zaken niet simpelweg te accepteren, maar kritisch te bekijken. Vaak is er een jongere aanwezig die het verkeerde pad op is gegaan en aan het eind van het boek besluit dat kritisch blijven denken toch het belangrijkste is. De opkomst van Terlouw als schrijver van jeugdliteratuur was aan het begin van de jaren zeventig, een tijd waarin geëngageerde jeugdliteratuur in opkomst is. De boeken van Terlouw worden hier over het algemeen ook toe gerekend. In een interview in december 2012 vertelde Terlouw dat hij geen kinderboeken meer zou schrijven. Hij zag dat de wereld van de jeugd gevuld was met 'computerspelletjes, twitteren en mobiele telefoons': "Dat staat te ver van mij af. Als ik daarover moet gaan schrijven komt het gekunsteld over". Ondanks deze uitspraken verscheen in 2016 toch weer een nieuw boek van hem, Het hebzuchtgas. Oorspronkelijk zou het een vervolg moeten worden op Koning van Katoren, maar er is uiteindelijk heel wat aan veranderd, waardoor het niet meer een band heeft met het boek. Terlouw schreef in 1978 De Derde Kamer, een roman voor volwassenen over een fictieve partij. Daarnaast heeft Terlouw nog non-fictie geschreven voor volwassenen, waarvan het bekendste het politieke dagboek Naar zeventien zetels en terug is, lopend van 9 maart 1981 tot 5 november 1982. Zijn boeken werden in meer dan twaalf talen vertaald en hij ontving diverse prijzen, waaronder de Oostenrijkse Staatsprijs voor Jeugdliteratuur. Terlouw was tot aan haar dood in 2017 getrouwd met Alexandra van Hulst. In 1959 werd hun oudste dochter Sanne Terlouw geboren. Later kregen Jan en Alexandra nog een zoon en twee dochters, de wetenschapper en illustratrice Ashley Terlouw en violiste Pauline Terlouw.