Geboren te Waukesha, Wisconsin. Vernor Steffen Vinge was een vooraanstaande sciencefictionschrijver, wiskundige en computerwetenschapper. Groeide op in Michigan. Zijn voorouders kwamen uit Noorwegen zoals nog aan zijn achternaam te zien is. Na zijn middelbare school studeerde Vinge wiskunde aan de Michigan State University, waar hij in 1966 zijn Bachelor of Arts behaalde. Vervolgens behaalde hij in 1969 zijn Ph.D. in computerwetenschappen aan de Universiteit van Californië - San Diego. Zijn academische carrière omvatte lesgeven aan verschillende instellingen, waaronder San Diego State University en de Universiteit van San Diego.
Hoewel Vinge al vroeg in zijn leven interesse toonde in schrijven, begon zijn literaire carrière pas echt in de jaren zeventig. Vinge publiceerde zijn eerste korte verhaal, Apartness, in het juninummer van 1965 van het Britse tijdschrift New Worlds . Zijn tweede, Bookworm, Run!, stond in de uitgave van Analog Science Fiction van maart 1966. Zijn eerste gepubliceerde roman, Grimm's World, verscheen in 1969, maar het was zijn latere werk dat hem breed erkend maakte in de sciencefictiongemeenschap. Zijn novelle True Names uit 1981 wordt beschouwd als een pionierswerk in het cyberpunkgenre en was een van de eerste verhalen die het concept van virtuele realiteit verkende.
Een van Vinge's meest bekende bijdragen aan de sciencefiction is het concept van de 'singulariteit', zoals uiteengezet in zijn roman Gestrand in de realitijd en later verder ontwikkeld in Rainbows End. De singulariteit verwijst naar een hypothetisch punt in de toekomst waar technologische vooruitgang zo snel en ingrijpend wordt dat het menselijk begrip niet meer geldig is. Deze boeken bouwden Vinge's reputatie op als auteur die ideeën op bijzonder inventieve manieren tot hun logische conclusies zou onderzoeken.
In 1992 won Vinge de Hugo Award voor zijn roman Dagen des oordeels, een meeslepend werk dat zich afspeelt in een universum waarin intelligentie zich op verschillende niveaus manifesteert, van primitieve wezens tot goddelijke superintelligenties. Zijn opvolger, De Krochten van het Heelal won eveneens de Hugo Award, waardoor Vinge een van de weinige auteurs is die deze prestigieuze prijs tweemaal heeft ontvangen voor hetzelfde genre.
Zijn werk heeft een diepgaande invloed gehad op het genre van de harde sciencefiction en wordt vaak geprezen om zijn verkenning van futuristische concepten, waaronder kunstmatige intelligentie, singulariteit en virtuele realiteit. Naast zijn literaire werk heeft Vinge ook belangrijke bijdragen geleverd aan de computerwetenschappen, met name op het gebied van kunstmatige intelligentie en gedistribueerde systemen. Zijn inzichten en voorspellingen over de toekomst van technologie hebben hem een invloedrijke figuur gemaakt, zowel binnen als buiten de academische wereld.
Vinge stopte in 2000 met lesgeven aan de San Diego State University om fulltime te kunnen schrijven.
In veel opzichten zijn de visies van Vinge vrijwel tot op het exacte jaar uitgekomen, zoals blijkt uit de recente, snelle vooruitgang binnen een AI-industrie waarvan de leiders openlijk dank verschuldigd zijn aan zijn werk. In een essay uit 1993, waarin hij het Singularity-concept verder uiteenzette, voorspelde Vinge dat “we binnen dertig jaar de technologische middelen zullen hebben om bovenmenselijke intelligentie te creëren”, waarbij hij het moment vergeleek met de “opkomst van het menselijk leven op aarde.”
‘Kort daarna zal het menselijke tijdperk eindigen’, veronderstelde Vinge destijds op dramatische wijze.
Veel critici hebben sindsdien (vaak overtuigend) betoogd dat het creëren van een echte kunstmatige algemene intelligentie nog steeds onbereikbaar, zo niet volledig onmogelijk is. Maar zelfs toen leek Vinge perfect in staat zich een duizelingwekkende, niet-singulariteitstoekomst voor te stellen – de mensheid zal misschien nooit de strijd aangaan met bewuste AI, maar ze kampt zeker al met ‘een overvloed aan technische rijkdommen die nooit goed zijn geabsorbeerd’.
Vernor Vinge was van 1972 tot 1979 getrouwd met de schrijfster Joan D. Vinge. Hij was al jaren onder behandeling voor progressieve Parkinson, op een heel mooie plek met uitzicht op de Stille Oceaan in La Jolla, maar ging sinds november sterk achteruit. Overleden aan de gevolgen van de ziekte van Parkinson te La Jolla, Californië.